به نظر میرسد 40% جمعیت دنیا دچار چاقی هستند که چالش جدی در زمینه سلامتی محسوب میشود. حال آنکه روشهای درمان چاقی محدود هستند و جراحی فقط در بعضی موارد توصیه میشود که با عوارض مختلفی همراه است. رژیمهای لاغری نیز اغلب برای فرد آزاردهنده است و کنارگذاشتن آن موجب بازگشت چاقی میشود.
گروهی از محققان دانشگاه ژنو به اطلاعات جالبی در مورد چاقی دست یافتند. همه میدانیم که افزایش وزن در نتیجه عدمتعادل مصرف انرژی و دریافت کالری اتفاق میافتد. غذاها پس از تجزیه در معده به روده باریک میرسند تا پس از جذب در این قسمت وارد جریان خون شده و به قسمتهای مختلف بدن برسند. روند جذب غذا در جداره روده که از میلیونها پرز تشکیل شده، اتفاق میافتد.
پیش از این محققان دریافتند که روده تحتتاثیر عوامل محیطی مانند مواجه با سرما یا نیازهای فیزیولوژیک قابلیت بلند یا کوتاهشدن دارد. برای تشخیص این قابلیت روده، آنها با استفاده از مدلهای حیوانی، بافت روده انسان و ساختارهای سهبعدی مصنوعی دریافتند که مقدار غذای مصرفی مهمترین عامل تنظیمکننده طول روده است. در واقع علت این است که با افزایش مقدار غذا، رشد قابلتوجهی در پرزهای روده ایجاد میشود و در نتیجه روده 30% بلندتر میشود. در نتیجه ظرفیت بیشتری برای جذب کالری ایجاد میکند.
خوشبختانه این تغییر برگشتپذیر است. زمانی که حجم غذا کاهش یابد، طول و ساختار روده نیز به حالت طبیعی نزدیک میشود. گرچه مکانیسمهای مختلفی در این زمینه تاثیر دارند اما بهنظر میرسد نقش پروتئینی بهنام PPARa جدی تر است زیرا این پروتئین در کنترل افزایش پرزهای روده همچنین قابلیت جذب کالری نقش دارد. زمانی که این پروتئین در موشهای آزمایشگاهی غیرفعال شد، محققان متوجه شدند که توانایی جذب کالری نیز کاهش مییابد که منجر به کاهش مقدار چربی ذخیرهشده بهدلیل تغذیه پرکالری میشود.
بدیهی است غیرفعالسازی این پروتئین میتواند بهعنوان ابزاری عالی در برابر اضافه وزن مطرح شود. اما باید دانست که پروتئین PPARa نقش کلیدی در بسیاری از عملکردهای متابولیک دارد و وجود آن در بافتهای مختلف مهم است. از همینرو، پیش از ارائه این راهکار برای کنترل چاقی، باید شیوهای برای مهار این پروتئین فقط در روده و بدون تاثیر بر سایر اندامها مشخص شود.
مترجم: مریم سادات کاظمی