بر اساس تحقیقات، سیستم گوارش بالغ بر 200 میلیون نورون دارد که واکنش های متعددی با مغز برقرار می کنند. ساختار این مجموعه نورون ها شبیه طناب نخاعی و مغز است که به آن " سیستم عصبی روده" نیز اطلاق می شود. عملکرد آن کاملا مستقل بوده و فعالیت های مختلف دستگاه گوارش مانند ترشحات، عروق و حرکات روده را کنترل می کند.  

دستگاه گوارش شامل ناقل های عصبی بسیاری است که مواد مختلفی از جمله سروتونین تولید می کنند. سروتونین نقش مهمی در تنظیم خلق و خو، رفتارهای غذایی و همچنین خواب دارد.
کمبود سروتونین زمینه ساز بروز اختلالات افسردگی می شود در حالی که مطالعات اخیر نشان می دهد پیش از اقدامات روان درمانی در افراد مبتلا به افسردگی لازم است سیستم گوارش بررسی شده و مشکلات آن برطرف گردد.

نخستین اندامی که در دوران جنینی رشد می کند دستگاه گوارش است که شکل گیری دیگر اندام ها از جمله مغز را تضمین می کند. در واقع، بند ناف ریزمغذی ها را از دستگاه گوارش جنین به سلول های عصبی رسانده و مغز تشکیل می شود. به عبارت دیگر اگر دستگاه گوارش نباشد حیات جنین به خطر می افتد.

80% پیام ها و علائم بدن از جمله گرسنگی و درد قبل از ارسال به مغز توسط معده مدیریت می شوند.
معده و مغز از طریق عصب واگ همیشه با هم ارتباط دارند. عصب واگ طولانی ترین عصب مغزی است که در بلعیدن غذا، صحبت کردن، فعالیت های پاراسمپاتیک و هاضمه نقش دارد. خون نیز در این باره نقش مهمی دارد زیرا اطلاعات را از معده به مغز می فرستد.

دستگاه گوارش 100 میلیون باکتری دارد که نه تنها برای بدن مضر نیستند بلکه به حفظ سلامت قسمت های مختلف دستگاه گوارش کمک می کنند.
حدود ده سال پیش نقش مثبت این باکتری ها شناخته شد. آنها به هضم غذا، جذب بهتر مواد غذایی در اندام های حیاتی بدن، تامین انرژی و مقابله با باکتری ها و ویروس های بیماری زا کمک می کنند. به مجموعه این باکتری ها فلور روده ای گفته می شود.

دستگاه گوارش نقش کلیدی در سیستم ایمنی بدن دارد. این اندام بدن مسئول تولید بیشترین مقدار لنفوسیت ها و ماکروفاژها هستند که به آنها لوکوسیت ها گلبول های سفید نیز گفته می شود. گلبول های سفید از بدن در برابر ویروس ها و باکتری های بیماری زا محافظت می کنند. دستگاه گوارش همچنین ایمنوگلوبین ها یا آنتی کورها را نیز ترشح می کند که عملکرد مشابه گلبول های سفید دارند.
مغز دوم بدن همچنین نقش محافظتی در برابر عفونت ها دارد و تا 80% در عملکرد مطلوب سیستم ایمنی دخیل است.

اگر برنامه غذایی صحیح نباشد می تواند با اختلال در فلور روده ای، بر عملکرد دستگاه گوارش تاثیر منفی بگذارد. استرس نیز چنین اختلالی در فلور روده ای ایجاد می کند.
استرس مزمن علاوه بر تاثیرات اکسایشی، رشد و تکثیر قارچ ها، باکتری ها و انگل ها را در روده باریک را تسهیل می کند. به همین دلیل است که درمان استرس و اضطراب برای سلامت دستگاه گوارش ضروری است.

اگر در مواد غذایی که می خوریم باکتری هایی وجود داشته باشد، دستگاه گوارش با نقش محافظتی که دارد مانع از ورود این عوامل بیماری زا به خون می شود. در واقع این اندام بدن با تولید آنتی کورها می تواند ریزمغذی های خوب و بد را تفکیک کند و نقش یک سد دفاعی قوی را به عهده دارد. در واقع ریزمغذی های مفید را از طریق خون به اندام مورد نیاز می فرستد و مانع از خروج مواد سمی و مضر می شود.
دستگاه گوارش همچنین  فضای ضدعفونی کننده قوی دارد که باکتری های خطرناک را نابود می کند. در صورت مسمومیت های غذایی ممکن است این باکتری ها فعالیت کنند که اگر وضعیت فلور روده ای متعادل باشد به ندرت بروز می کند.

مطالعات صورت گرفته در مورد وضعیت ژنتیک دستگاه گوارش نشان می دهد تاکنون 3/3 میلیون ژن باکتری ( باکتری های مفید) شناسایی شده اند.
دستگاه گوارش هر فردی بالغ بر 500 هزار ژن دارد که مختص خودش است و برخلاف ژن های ADN که در اعضای یک خانواده تشابهاتی وجود دارد، هیچ شباهتی با دیگران نخواهد داشت.

زمانی که دستگاه گوارش دچار ناراحتی می شود با بروز علائمی مانند عدم تحمل خوراکی ها، درد، بیماری های مزمن و اختلالات روده ای هشدار می دهد که عوارض آن بر همه اندام ها دیده می شود.
اگر دیواره روده که قدرت مقابله با باکتری های بیماری زا را دارد به خوبی عمل نکند، نسبت به مواد مضر بدن نفوذ پذیر می شود.  عبور این مواد مضر به خون زمینه ساز تحمل به بعضی خوراکی ها و واکنش های التهابی و ایمنولوژی ( بیماری های مزمن) می گردد.
برای رفع این مشکل توصیه می شود بپسبک زندگی سالم رعایت گردد و مدتی لبنیات و غلات مصرف نشود تا بهبود یا تشدید بیماری مشخص شده و درمان مناسب صورت گیرد.

مترجم: مريم سادات كاظمی